Szanowny czytelniku, 25 maja 2018 roku weszło w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r (RODO). Potrzebujemy Twojej zgody na przetwarzanie Twoich danych osobowych przechowywanych w plikach cookies. Po rozwinięciu szczegółów znajdziesz pełny zakres informacji na ten temat. Odsyłamy także do Polityki Prywatności.
Rozwiń szczegóły
Zwiń szczegóły
Zgadzam się na przechowywanie na urządzeniu, z którego korzystam tzw. plików cookies oraz na przetwarzanie moich danych osobowych pozostawianych w czasie korzystania przeze mnie ze stron internetowych lub serwisów oraz innych parametrów zapisywanych w plikach cookies w celach marketingowych, w tym na profilowanie i w celach analitycznych przez RADIO ELKA Sp. z o.o., Agencję Reklamową EL Sp. z o.o. oraz Zaufanych Partnerów.
Administratorzy danych / Podmioty którym powierzenie przetwarzania powierzono
Radio Elka Sp. z o.o. z siedzibą w Lesznie przy ul. Sienkiewicza 30a, 64-100 Leszno, wpisaną do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Poznaniu XXII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: 0000235295
Agencja Reklamowa EL Sp. z o.o. z siedzibą w Lesznie przy ul. Sienkiewicza 30a, 64-100 Leszno, wpisaną do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Poznaniu XXII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: 0000245793
dopasowanie treści stron internetowych do preferencji i zainteresowań
wykrywanie botów i nadużyć w usługach
pomiary statystyczne i udoskonalenie usług (cele analityczne)
Podstawy prawne przetwarzania danych
marketing, w tym profilowanie oraz cele analityczne - zgoda
świadczenie usług drogą elektroniczną - niezbędność danych do świadczenia usługi
pozostałe cele - uzasadniony interes administratora danych
Odbiorcy danych Podmioty przetwarzające dane na zlecenie administratora danych, w tym Zaufani Partnerzy, agencje marketingowe oraz podmioty uprawnione do uzyskania danych na podstawie obowiązującego prawa.
Prawa osoby, której dane dotyczą Przysługują Ci następujące prawa w związku z przetwarzaniem Twoich danych osobowych:
prawo dostępu do Twoich danych, w tym uzyskania kopii danych,
prawo żądania sprostowania danych,
prawo do usunięcia danych (w określonych sytuacjach),
prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego zajmującego się ochroną danych osobowych,
prawo do ograniczenia przetwarzania danych.
W zakresie w jakim Twoje dane są przetwarzane na podstawie zgody lub w ramach świadczonej usługi (dane są niezbędne w celu świadczenia usługi) możesz dodatkowo skorzystać z poniższych praw:
prawo do wycofania zgody w zakresie w jakim są przetwarzane na tej podstawie. Wycofanie zgody nie ma wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej wycofaniem.
prawo do przenoszenia danych osobowych, tj. do otrzymania od administratora Twoich danych osobowych, w ustrukturyzowanym, powszechnie używanym formacie nadającym się do odczytu maszynowego.
W celu skorzystania z powyższych praw Radio Elka Sp. z o.o. udostępnia następujący kanały komunikacji:
forma pisemna Radio Elka, ul. Sienkiewicza 30a, 64-100 Leszno
Informacje dodatkowe Więcej o zasadach przetwarzania danych w "Polityce prywatności" - tutaj
StartKGHM Solidarność apeluje o nagrodę dla pracowników za I półrocze 2025
Związek wystosował oficjalne pismo do władz KGHM
Solidarność apeluje o nagrodę dla pracowników za I półrocze 2025
20.08.2025. Radio Elka, Iwona Mierzwiak
(Fot. Archiwum)
Krajowa Sekcja Górnictwa Rud Miedzi NSZZ „Solidarność” wystosowała oficjalne pismo do Prezesa Zarządu KGHM Polska Miedź S.A., Andrzeja Szydło, z wnioskiem o wypłatę jednorazowej nagrody dla pracowników spółki za pierwsze półrocze 2025 roku.
Dyżurny reporter: 667 70 70 60
Związkowcy wyrażają zaniepokojenie, że mimo wysiłku załogi i realizacji planów produkcyjnych, w tym roku może zabraknąć zaliczki z nagrody z zysku, która była przyznawana w poprzednich latach. W piśmie przypomniano, że w 2024 i 2023
roku pracownicy otrzymali po 5% zysku (odpowiednio ok. 37,7% i 35% całkowitej nagrody), a w 2022 roku - aż 13,5% (ok. 95% wypłaty).
- „Nastawienie załogi do pracy, determinacja, zaangażowanie oraz przestrzeganie zasad BHP i etyki pracy nie uległy zmianie” - podkreślono w piśmie. - „W naszej ocenie wykonanie zadań produkcyjnych do budżetu za I półrocze 2025 tym bardziej zasługuje na uznanie”.
Związek zwraca też uwagę na coraz trudniejsze warunki geologiczno-górnicze oraz poświęcenie pracowników, którzy często pracują również w dni wolne. To zdaniem „Solidarności” - stanowi silny argument za przyznaniem dodatkowej gratyfikacji finansowej - zaapelował do władz firmy przewodniczący KSGRM NSZZ „Solidarność” Bogusław Szarek.
Dodajmy, że dziś (20.08) w siedzibie spółki odbędzie się konferencja prasowa, na której władze KGHM omówią wyniki finansowe za I półrocze 2025 roku.
1. Dodane przez On, w dniu - 20-08-2025 09:10 1742 Proponuję 400%, wille z basenem i ze trzy nowe auta, aby były dla rodziny. Aaa i 98 dni urlopu w roku. Tak będzie sprawiedliwie... Bo przecież ludzie z KGHM to jedyni ciężko pracują Polacy. Tym to zawsze mało
2. Dodane przez Inwestor, w dniu - 20-08-2025 09:15 312 Wyniki bardzo słabe za pierwsze półrocze a w większości mediów przedstawiane jako bardzo dobre, ciekawe dlaczego i kto tymi informacjami steruje. Zysk netto za drugi kwartał tylko 250mil złotych . Masakra i to przy takich rekordowych cenach miedzi , srebra i złota. Produkcja rok do roku niższa . Złe się dzieje .
3. Dodane przez Kilof, w dniu - 20-08-2025 09:17 62 Kiedy i czemu tak mało
4. Dodane przez Aro, w dniu - 20-08-2025 09:17 89 Słabe zyski to brak zaliczki. To zrozumiałe.
reklama
5. Dodane przez Pan S, w dniu - 20-08-2025 09:18 65 Kiedy płacą bo mnie pani sztygarowa z domu wymelduje
6. Dodane przez Ip, w dniu - 20-08-2025 09:19 92 Rok temu zyski ponad miliard za 1. polrocze 24, a w tym roku 130 mln, jesli taka sama bedzie 2. polowa roku, a zanosi sie dla miedzi i dolara nawet gorsza, to czerwcowe zyski 2026 beda na poziomie 1/3 pensji. Sierpnia i listopada nie bedzie juz dlugo.
7. Dodane przez Marek Lubin, w dniu - 20-08-2025 09:20 291 Chciałbym zapytać gdzie się federacja związków zawodowych? gdzie szumnie zapowiadali ze na spotkaniu z prezesem zostanie poruszony temat dodatkowej nagrody oraz nagrody z zysków której nie będzie. Spotkaliście się po co zero konkretów tylko ściema i ustawka. Po spotkaniu wydaliście komunikat gdzie poruszyliście tematy dla załogi mało istotne. Brawo HAHA
8. Dodane przez Przeciw systemowi, w dniu - 20-08-2025 09:26 385 niewypłacenie zaliczki jest karą za przegranie bonżura w wyborach prezydenckich,jest decyzją narzuconą z góry, a zarząd jest z nadania panujących kłamców ,panowie górnicy czas brać sprawy w swoje rece ,następny weekend wolny i tak do skutku
9. Dodane przez Wojtek, w dniu - 20-08-2025 09:31 73 Zysk porównywalny do zeszłego roku i brak nagrody.
10. Dodane przez Pracownik, w dniu - 20-08-2025 09:31 1414 Brawo dla Solidarności za ostatnie wszystkie działania jakie podejmuje Jako zwykły pracownik o wielu patologiach dowiaduje się właśnie z Waszych stron Brawo
11. Dodane przez Głos, w dniu - 20-08-2025 09:40 3212 Premia wróci ja PIS do Władzy Wróci tak panowie Gornicy i Hutnicy POMYSL PRZY URNIE JAK BEDZIES GLOSOWAC
12. Dodane przez Jan, w dniu - 20-08-2025 09:40 59 po co te artykuły? kogo to ma obchodzić?
13. Dodane przez Rozpieszczeni, w dniu - 20-08-2025 09:49 1017 To ma być nagroda z zysku czyli jak jest zysk to jest nagroda a jak nie ma zysku to nie ma nagrody w jakiej innej pracy się dostaje co chwila jakieś nagrody szkoda że nie zaproponowali nagrody za zesran** się w pracy. Najbardziej rozpieszczona grupa zawodowa co myśli ,że wszystko im się należy
14. Dodane przez A, w dniu - 20-08-2025 09:50 1216 Rzeczywiście, mega poświęcenie pracy w dniu wolnym za 200% stawki. Mega poświęcenie, aż się wzruszyłem.
15. Dodane przez Ja, w dniu - 20-08-2025 09:54 78 Ale po co teraz mają płacić , zapłacić raz a porządnie wtedy człowiek to odczuje a nie płatność na raty.
16. Dodane przez Lukas, w dniu - 20-08-2025 10:02 252 Uśmiechnięci w akcji skąd my to znamy pieniędzy niema i nie będzie .Dalej głosujcie na fachowców jak mi wasz szkoda zysku niebędzie
17. Dodane przez Michał, w dniu - 20-08-2025 10:12 77 A jak będzie strata, to też ze swoich wypłat pokryją? Np. wtedy dwa miesiące za darmo pracują?
18. Dodane przez Glogowianin, w dniu - 20-08-2025 10:25 193 Te wszystkie Raporty i wykresy to Sciema i Propaganda wszystkie metale kosztują sprzedaż idze a pieniędzy NIE MA I brak zysku JEDNO WIELKIE OSZUSTWO PRECZ Z POLITYKĄ PO
19. Dodane przez Jsn, w dniu - 20-08-2025 10:30 70 Tylko(...) pójdą w nastepne weekendy do pracy
20. Dodane przez Normalny Człowiek, w dniu - 20-08-2025 10:33 142 Nie rozumie skąd w ludziach tyle jadu prosty przykład. Przypominają mi się lata 2010-2018 jak byliśmy traktowani smutne ale prawdziwe Uśmiechnijcie się brygada jeszcze dwa lata Pozdrowienia dla Federacji Związków co szumnie zapowiedzieli walkę hahaha a wiemy kogo popierali Federacja - Ściema równa się czerwona kartka
21. Dodane przez Gornik, w dniu - 20-08-2025 10:57 248 Tylko SOLIDARNOSC staje po stronie pracownikow, ciekawe dlaczego milcza zwiazki ktore zaangazowane byly w kampanie wyborcze politykow obecnie rzadacych, wspolne biesiadowania na karczmach piwnych itd itp
22. Dodane przez Fizol, w dniu - 20-08-2025 10:57 228 Brawo dla Solidarności jedyna wzniosła o wypłatę jednorazowej nagrody miejmy nadzieję że coś z tego będzie .Trzymam kciuki.
23. Dodane przez zatroskany kopidoł, w dniu - 20-08-2025 10:59 108 Jedyne słuszne związki, która staje po stornie pracownika. Pozostali piszą, spotykają się i nic z tego nie wynika. Teraz nabrali wody w usta i cisza...
24. Dodane przez Do 17, w dniu - 20-08-2025 11:05 33 Masz rację jak jest strata to powinni ze swoich pokryć a nie tylko nagrody
25. Dodane przez De, w dniu - 20-08-2025 11:05 00 Ale to dopiero dziś po 12 będzie wiadomo.
26. Dodane przez Jan, w dniu - 20-08-2025 11:15 24 Nagroda z zysku to ma być nagroda z za wypracowany zysk jak nie ma zysku to nie ma nagrody a jak jest strata to powinni ze swoich pokrywać albo za darmo pracować
27. Dodane przez Ultra, w dniu - 20-08-2025 11:16 164 Zawsze gdy rządzi PO nie ma na nic pieniędzy! Kto na nich głosuje i robi sobie jeszcze z nimi zdjęcia?!
28. Dodane przez Górników, w dniu - 20-08-2025 11:18 131 A dlaczego związki imprezowe milczą? Nie jest wam wstyd?
29. Dodane przez Jan, w dniu - 20-08-2025 11:22 43 Nagroda z zysku to ma być nagroda z za wypracowany zysk jak nie ma zysku to nie ma nagrody a jak jest strata to powinni ze swoich pokrywać albo za darmo pracować
30. Dodane przez Donald TUSK, w dniu - 20-08-2025 11:31 174 Trza wypłacić zysk z funduszu KPO i dołożyć PO jachcie, i karnet do Swingers Club ! ! !
31. Dodane przez Koziołek Matolek, w dniu - 20-08-2025 11:48 55 Nadrobicie weekendami, po co jęczeć. 3 niedzielę 2 soboty w miesiącu i kasa będzie.
32. Dodane przez Kamil, w dniu - 20-08-2025 11:49 42 Panowie spokojnie, nagroda jest za zrealizowanie plany produkcyjne przez ZAŁOGĘ. Gdyby załoga miałaby nagrody nie otrzymać realizacja planów produkcyjnych nie miałaby sensu. Co to za różnica czy załoga realizuje plany produkcyjne czy nie realizuje skoro nic w zamian nie dostanie. Oczywiście ludzie będą mówić, że dostają wypłatę..tak dostają, ale dostają również nagrody za to że dają z siebie więcej..dostajesz wypłatę za pracę, ale nagrody za ponad 100% swojej wydolności. Jeśli by nie wypłacili to nie będzie mieć sensu
33. Dodane przez Kilof, w dniu - 20-08-2025 11:54 221 Ja rozumiem że kasy nie będzie bo platforma przy władzy. Ale nie rozumiem górników którzy jeszcze na nich głosują. To jest nie pojęte. Teraz uśmiechnięci górnicy powinni klaskać albo ze wstydu się spalić wśród kolegów ale oczywiście żaden się nie przyzna.
reklama
34. Dodane przez Marco, w dniu - 20-08-2025 11:55 84 BRAWO SOLIDARNOŚĆ !!!!
35. Dodane przez Janek, w dniu - 20-08-2025 12:05 48 Jak wam tak źle to zmieńcie prace
36. Dodane przez Do 29, w dniu - 20-08-2025 12:20 50 Do 29 problem polega na tym ze znowu zrobili odpisy!
37. Dodane przez do8, w dniu - 20-08-2025 12:35 13 A kto ci raty spłaci? Teściowa? Do roboty.
38. Dodane przez do 33, w dniu - 20-08-2025 13:28 31 Ja rozumiem że Ty rozumiesz , więc chciałbym zapytać ,kto ? gdzie i kiedy po za PiSolidarnością , mówił że kasy nie będzie ?
39. Dodane przez PiSuski, w dniu - 20-08-2025 13:30 57 PiSolidarności udało się następny niepokój zasiać wzniecając ujadanie
40. Dodane przez Sek bronek, w dniu - 20-08-2025 13:30 82 Na sg1 już s i e wypisują z weekendow
41. Dodane przez Luki, w dniu - 20-08-2025 14:27 154 W pierwszym roku rządów tuska na nagrody w ministerstwach i urzędach wydano 402 miliony zł. Uśmiechnięta Polska. Tak dla przypomnienia.
42. Dodane przez Oregon., w dniu - 20-08-2025 14:53 20 Do kom 40. Mam nadzieję że to co piszesz to prawda a nie tylko pisanie dla pisania .
43. Dodane przez Fedrujący, w dniu - 20-08-2025 15:49 510 Wom z PiSowcami z KGHM oraz tą pseudo Solidarnością. Złodzieje jeszcze więksi niż ci z PO.
44. Dodane przez Fizol, w dniu - 20-08-2025 15:51 113 Do:39 Bo Solidarność wie w przeciwieństwie do innych związków na bieżąco co się dzieje w swoim zakładzie pracy.Bo ten śmieszny karmel piszę zawsze takie głupoty że szok .Nie potrafią odróżnić zysków Kapiitałowej spółki kghm od zysków kghm a to jest kluczowe.Jak byście wiedzieli to byście zrozumieli dlaczego Solidarność napisała pismo o wypłatę nagrody jednorazowej.Dlatego nie piszcie bzdur.Brawo Solidarność.Jedyny związek który wie co się dzieje w KGHM
45. Dodane przez Bogacz z kghm, w dniu - 20-08-2025 16:47 12 Pana z postu nr.1 ewidentnie(...) boli bo nie pracuje w KGHM, zatrudnij się i wtedy będziesz krzyczał że mało m.
46. Dodane przez Operator, w dniu - 20-08-2025 16:50 61 Do44 Powiem wam szczerze że chłop ma rację.Pracuję już ze 20 lat i nie jestem w żadnych związkach ale ta solidarność to w tych ciężkich czasach jakie nadchodzą dla nas mówi coś sensownego i za zwyczaj się sprawdza.Chłopaki mówią że mają dobrą opiekę prawną i raz w miesiącu możesz podejść i może pomóc i doradzić.Nawet jak do nich się pójdzie to wysłuchają i odemnie paru chłopakom pomogli to już nie jest to co kiedyś było te stare co tylko mówili tak tak a nic z tego nie było.Trzymam kciuki
47. Dodane przez Zatroskany, w dniu - 20-08-2025 17:30 30 Zarządzanie z każdym rokiem coraz gorsze. Abstrakcyjna tzw. POLITYKA ZAKUPÓW wywindowała koszty w kosmos i zniszczyła rynek dostawców i usługodawców.
48. Dodane przez do 45, w dniu - 20-08-2025 17:37 00 to się zamień wam zawsze mało i zawsze źle
49. Dodane przez Artur, w dniu - 20-08-2025 18:11 31 Dawno powtarzam pogonić te związki szczególnie Szarka Kghm do prywatyzacji a niewolnicy i tak będą pracować
50. Dodane przez Jacek, w dniu - 20-08-2025 20:41 60 657 ton srebra wydobyte w pierwszymi półroczu to ponad 23 miliony uncji , licząc średnią cenę w tym roku 130 zł to już mamy ponad 3 miliardy złotych ,cena uncji za zloto 12 tys złotych w 2024 roku wydobyliśmy 2 tony , wystarczy policzyć ,a gdzie zyski z innych metali ,i miedzi ??? Żenada że pracownicy pracujący w temperaturach na przodkach przekraczających 45 stponi bo nigdzie nie ma wentylacji ,no chyba że dyrektor zapowiedziany dzień wcześniej zjeżdża lub ktoś inny ze świty , wtedy tak wiedzą na których przodkach będą wtedy na jeden dzień wieszane są wentylatory ,wstyd , aby ludziom nie wypłacić ,a ci co jęczą na pracowników KGHM zapraszam na przodki!!!!
51. Dodane przez do50, w dniu - 20-08-2025 21:28 12 To, że prcownicy dają się wykorzystywać w takich warunkach to tylko świadczy o nich. No cóż raty trzeba spłacać.
52. Dodane przez Kotwiarz ,, w dniu - 20-08-2025 21:58 20 Na Śląsku jest taka sytuacja nie do pomyślenia przy tak wypracowanych miliardach , związki są przyzakładowe , razem się bawią z zarządem i nic nie dbają o pracowników , gdyby 30 % się natychmiastowo wypisało może by się obudzili ,a tak tylko stwarzają pozory , piszą pisma które nic nie zmieniają ,no ale się starali, żenada
53. Dodane przez SZYBOWIEC, w dniu - 20-08-2025 23:45 01 NA ŚLĄSKU DO NIEKTÓRYCH KOPALŃ PAŃSTWO DOPŁACA CO CHWILĘ PIENIĄDZE BO PONOĆ SĄ NIERENTOWNE I NIEOPŁACALNE ALE GÓRNIKOM LEWĄ KASĘ WYPŁACAJĄ. A TUTAJ WYNIKI SĄ , ZYSK JEST I TO NIE MAŁY I SIĘ ZASTANAWIAJĄ CZY COŚ WYPLACIĆ. GDZIE SĄ ZWIAZKI I TA ŚMIESZNA FEDERACJA?
54. Dodane przez DoWidzeniaPis, w dniu - 21-08-2025 03:27 02 DoWidzeniaPis.
55. Dodane przez Do 50, w dniu - 21-08-2025 08:07 10 jesteś z PO-PIS? Pięknie mówisz, wielkie liczby, ale.... 3 miliardy ze srebra, a ile kosztuje wydobycie tych ton? 3,5 miliarda?
56. Dodane przez Do 55, w dniu - 21-08-2025 12:07 11 Gdyby nie chory podatek od wydobycia, Kghm by zanotował zysk miliardowy , a tak teraz trzeba mydlić oczy o mniejszych zyskach na wszystkim innym pomijając ,że firma oddaje za duże pieniądze do budżetu rocznie dla rządu, a teraz się okazuje, że jeszcze na tym ma być stratny pracownik i załoga. Dobry Polityk ma tak rządzić, że gdy coś chce zabrać to żeby nikt na tym nie cierpiał ,bo cwaniactwa w rządzie nie potrzeba ,a jak nie potrafią rządzić i się do tego nie nadają podejmując niekorzystne dla obu stron warunki to niech się podadzą do dymisji, bo to My ich wybraliśmy tam a nie oni nas.
57. Dodane przez lala, w dniu - 21-08-2025 18:58 00 "Dobry polityk "nie rządzi. On się urządza!
58. Dodane przez Do 56, w dniu - 21-08-2025 19:31 01 Polityka Kalego. Jak kghm placi do budzetu z którego korzystają wszyscy to źle. Ale jak placi pracownikom to dobrze.
Polityk ma dbać o wszystkich nie tylko o pracowników kghm. Przez jakieś śmieszne nagrody nie wiadomo za co średnia placa rośnie i miliony przedsiębiorców muszą płacić wyzszy zus, a kto na tym korzysta? Pracownicy kghm idąc na wcześniejsze emerytury. Tylko daj daj i daj. Mam dosyć placenia na nierobów z kghm
59. Dodane przez do 58, w dniu - 22-08-2025 00:28 00 Zastanów się co piszesz. Sam jesteś nierobem. Górnicy zarabiają nie tylko na siebie. Dowiedz się ile procent zysków odprowadza KGHM do skarbu państwa, do samorządów, ile przeznacza na sponsoring, na akcje charytatywne itp, Politycy dbają o wszystkich? Oni dbają o siebie ,swoje rodziny i dobrych (z własnej partii) znajomych. Poza tym idź do pracy w kopalni, będziesz wcześniej na emeryturze.
60. Dodane przez do 58, w dniu - 22-08-2025 00:41 20 Zastanów się co piszesz. Sam jesteś nierobem. Górnicy zarabiają nie tylko na siebie. Dowiedz się ile procent zysków odprowadza KGHM do skarbu państwa, do samorządów, ile przeznacza na sponsoring, na akcje charytatywne itp, Politycy dbają o wszystkich? Oni dbają o siebie ,swoje rodziny i dobrych (z własnej partii) znajomych. Poza tym idź do pracy w kopalni, będziesz wcześniej na emeryturze.
Redakcja portalu zastrzega sobie możliwość ingerencji lub niedopuszczenie do publikacji wypowiedzi, które nie odnoszą się do tematu artykułu, naruszają normy prawne, obyczajowe lub są niezgodne z zasadami współżycia społecznego.
Wypowiedzi zawierające wulgaryzmy nie będą publikowane.
Komentarze promujące własne np. strony, produkty itp. będą usuwane.
Zdjęcia dodawane przez użytkownika muszą dotyczyć tematu artykułu, należy wpisać także do nich komentarz aby uzasadnić ich publikację.
Redakcja portalu zastrzega sobie możliwość ingerencji lub niedopuszczenie do publikacji zdjęć, które nie odnoszą się do tematu artykułu, naruszają normy prawne, obyczajowe lub są niezgodne z zasadami współżycia społecznego.
Zdjęcia z komentarzem zawierającym wulgaryzmy nie będą publikowane.
Zdjęcia i ich komentarze promujące własne np. strony, produkty itp. będą usuwane.