Starosta lubińska, prezeska - jak tytułować?

Lubin. Niektórzy mówią starościna, inni starosta, jeszcze inni starosta lubińska. Jak powinno się tytułować kobietę sprawującą urząd starosty lubińskiego? Wątpliwości rozwiała Rada Języka Polskiego przy Polskiej Akademii Nauk.

Językoznawcy z rady jednoznacznie stwierdzili, że kobieta pełniąca urząd starosty to starosta lubiński, nie starosta lubińska, czy też starościna lubińska.

Dyskusja jak tytułować kobietę na urzędzie starosty dzieliła zarówno polonistów jak i dziennikarzy. Niektóre redakcje używały zatem określenia starosta lubińska, a inne starosta lubiński.
Rada Języka Polskiego, skłądająca się z blisko czterdziestu specjalistów języka polskiego, argumentując taką, a nie inną odmianę podała, że „rzeczownik starosta określa w polszczyźnie zarówno kobiety, jak i mężczyzn, zawsze też łączy się z przydawką gatunkującą (stojącą tu po rzeczowniku, a określającą w tym wypadku miejsce pełnienia urzędu.
(pit)

Odpowiedź Rady Języka Polskiego w sprawie nazewnictwa, którą otrzymało Starostwo Powiatowe w Lubinie.

Kobieta pełniąca w powiecie lubińskim urząd starosty to starosta lubiński, nie: *starosta lubińska, nie: *starościna lubińska (starościna bowiem według Uniwersalnego słownika języka polskiego historycznie oznacza ‘żonę starosty’, a potocznie - ‘osobę odpowiedzialną za jakiś zespół, kierującą jakąś grupą ludzi, organizującą imprezy itp., np. starościna klasy, roku, turnusu, starościna dożynek’).

Rzeczownik starosta określa w polszczyźnie zarówno kobiety, jak i mężczyzn, zawsze też łączy się z przydawką gatunkującą (stojącą tu po rzeczowniku, a określającą w tym wypadku miejsce pełnienia urzędu) w rodzaju męskim. Na płeć określanej osoby wskazują jedynie imię i nazwisko stojące przed tą nazwą oraz forma orzeczenia: o mężczyźnie powiemy: starosta lubiński zadecydował, o kobiecie: starosta lubiński zdecydowała (a najlepiej: Anna Kowalska, starosta lubiński, zdecydowała).

Norma językowa dotycząca żeńskich nazw funkcji i stanowisk cały czas się kształtuje. W języku oficjalnym nie występują derywaty typu ministerka, premierka, prezydentka, prezeska; płeć osoby określanej nazwami typu minister, premier, prezydent, prezes jest wskazywana przez formę orzeczenia (ten minister przyszedł - ta minister przyszła) oraz przydawki (ten mądry minister - ta mądra minister).

Rzecz się komplikuje, gdy nazwa funkcji albo stanowiska jest składa się z rzeczownika i stojącej po nim przydawki. Jeśli rzeczownik ten nie jest zakończony głoską -a, przydawka współcześnie zwykle przybiera rodzaj żeński (np. Anna Kowalska, redaktor naczelna częściej niż Anna Kowalska, redaktor naczelny; Anna Kowalska, sekretarz generalna częściej niż Anna Kowalska, sekretarz generalny - choć raczej: Anna Kowalska, sekretarz naukowy niż Anna Kowalska, sekretarz naukowa).
Jeśli jednak rzeczownik w takich dwuczłonowych nazwach jest zakończony głoską -a (np. starosta, wojewoda), stojący po nim przymiotnik zawsze przybiera postać męską, niezależnie od płci określanej osoby (np. zarówno Jan Kowalski, starosta lubiński, jak i Anna Kowalska, starosta lubiński, nie: *starosta lubińska; podobnie: Jan Kowalski, wojewoda mazowiecki oraz Anna Kowalska, wojewoda mazowiecki, nie: *wojewoda mazowiecka) itd.

Z poważaniem
/-/ Agata Hącia
członek Komisji Ortograficzno-Onomastycznej
Rady Języka Polskiego

Komentarze (2)

1. Dodane przez Franek, w dniu - 13-08-2008 09:53 Starościna może być na dożynkach, starościnę wybierają na szefową klasy w szkole / nie wszędzie /, starościna może dzielić i rządzić na weselu, a jak kto woli lub dopuści do takiego stanu, to może mieć starościnę we własnym domu. Wtedy blisko już do stanu wyjątkowego. Starosta lubiński to nazwa nie tylko poprawna w formie i tradycji, ale i w brzmieniu.

2. Dodane przez mąż starosty lubińskiej, w dniu - 13-08-2008 10:03 ale ta nasza to chyba jednak Starościna nie Starosta

Napisz komentarz zasady
Redakcja portalu zastrzega sobie możliwość ingerencji lub niedopuszczenie do publikacji wypowiedzi, które nie odnoszą się do tematu artykułu, naruszają normy prawne, obyczajowe lub są niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Wypowiedzi zawierające wulgaryzmy nie będą publikowane. Komentarze promujące własne np. strony, produkty itp. będą usuwane. Zabezpieczono reCAPTCHA i ma zastosowanie Polityka prywatności oraz Warunki korzystania z usług Google.
Imię:
Komentarz:

Dodaj zdjęcia do artykułu	zasady
Zdjęcia dodawane przez użytkownika muszą dotyczyć tematu artykułu, należy wpisać także do nich komentarz aby uzasadnić ich publikację. Redakcja portalu zastrzega sobie możliwość ingerencji lub niedopuszczenie do publikacji zdjęć, które nie odnoszą się do tematu artykułu, naruszają normy prawne, obyczajowe lub są niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Zdjęcia z komentarzem zawierającym wulgaryzmy nie będą publikowane. Zdjęcia i ich komentarze promujące własne np. strony, produkty itp. będą usuwane.